در بحث اکتشاف نیازمند صندوق اکتشاف هستیم / انتظار از ایمیدرو برای نوسازی ناوگان حفاری با جدیدترین دستگاه های ژئوفیزیک به روز دنیا

به گزارش می متالز، دکتر سید سهراب حسینی - مدیرعامل شرکت معدن کانسار پویان، نایب رئیس کمیسیون صنعت، معدن و انرژی انجمن جوانان کارآفرین اتاق بازرگانی تهران و دبیر اجرایی دومین نمایشگاه تخصصی بین المللی اکتشاف مواد معدنی - در حاشیه دومین همایش و نمایشگاه تخصصی بین المللی اکتشاف مواد معدنی با نگرشی ویژه بر توسعه پایدار که طی روزهای 8 تا 10 بهمن 1397 در هتل المپیک تهران برگزار شد به سوالات خبرنگار «می متالز» پاسخ گفت که مشروح آن به شرح ذیل است:

آقای دکتر دومین همایش و نمایشگاه اکتشاف را چگونه دیدید؟

ما در دومین رویدادی که بعد از حدود 7 سال در زمینه اکتشاف اتفاق افتاد همبستگی بسیار خوبی بین فعالین این عرصه دیدیم. حضور بازدید کنندگان و مشارکت کنندگان بسیار خوب بود ظرفیت ها تکمیل شده بود و این نشانه بسیار خوبی بوده و نشان دهنده این بود که درصد بالایی از فعالین اکتشاف حضور داشتند. 

شرکت های قدرتمندی در بحث اکتشاف حضور یافتند و مباحث خوبی بیان شد. پنلی هم با حضور مقامات مختلف برگزار شد. ازاین رویداد ما دو موضوع را دریافتیم اول اینکه هماهنگی بین منابع طبیعی مرکز و ستاد با استان ها و شهرستان ها علی رغم وجود دستورالعمل ها وجود ندارد و اینکه دستورالعمل ها به شوراهای تعامل چه استانی و چه کشوری برسد زمان بر است و باعث خستگی سرمایه گذار اکتشافی می شود. 

بحث اکتشاف عمقی تر مستلزم ریسک بالاتر و حفاری وسرمایه گذاری بیشتر است و ما در زمینه ابزارهای تامین مالی دچار ضعف هستیم. صندوق بیمه نهادی است که باید تضمین کند. 

به نظرم باید ارتباط بیشتر وقوی تری بین سازمان  زمین شناسی و صندوق بیمه وجود داشته باشد تا بتواند در ضمانت کردن بحث لایه های اطلاعاتی که کارشناسان خبره ای نیز دارد کمک کرده و  محدوده ها بهتر کارشناسی شود. پروسه کارشناسی برخی اوقات طولانی شده و یا رد می شود اما به واسطه این امر به بیمه کمک می شود.

برای تامین مالی ما ابزار دیگری جز وام گرفتن از بانک نداریم برای وام گرفتن نیز پروانه بهره برداری و اکتشاف به عنوان وثیقه مورد قبول نیست باید سند ملکی بگذاریم بنابراین ما به چیزی مانند صندوق اکتشاف نیاز داریم که به عنوان تضمین بتوانیم استفاده کنیم. چیزی که بتواند پذیره نویسی کند با ریسک بالا اوراق بفروشد و یا از سرمایه های جمعی استفاده کند و مردم را علاقمند به سرمایه گذاری در بخش معدن و اکتشاف کند. همواره نباید از دولت برای تامین منابع انتظار داشت. برای اکتشافات عمقی که سرمایه زیادی نیز می طلبد این امر نیاز به همکاری و مشارکت بخش خصوصی دارد. اگر مسیری آسان فراهم شود تا ریسک حداقل شود بخش خصوصی قطعا فشار ریسک را تحمل می کند. 

مساله بعدی اینست که در بحث گزارش نویسی وقتی صحبت از استانداردهای روز جهان می کنیم این باز هم به شبکه اکتشافی و میزان حفاری آن برمی گردد و هرچقدر در حفاری سرمایه گذاری کنیم گزارش بهتری برای ارائه خواهیم داشت. 

شیوه های  اکتشاقی باید شیوه صحیحی باشد. مثلا در معادن طلا باید 20 تا 25 متر فاصله شبکه اکتشافی داشته باشد و من فکر نمی کنم در هیج کجای کشور ما در اکتشافات مقدماتی نه در حین استخراج این را داشته باشیم. حداقل من تا به امروز ندیده ام. 

بهترین راه اینست که به دنبال ابزارهای نوینی که در دنیا مورد استفاده قرار می گیرد مانند چیزی که در کانادا وجود دارد تحت عنوان Crowd Founding  یا سرمایه گذاری جمعی باشیم. بورس معدنی و صندوق اکتشاف و خاص این موضوع داشته باشیم.

 در بحث اکتشاف آیا به نظر شما موازی کاری هایی وجود دارد به عنوان مثال در ایمیدرو و در زمین شناسی وسازمان های مشابه این امر دیده می شود؟

صد در صد. ما تا به امروز موازی کاری داشته ایم اما با توجه به نقشه راه معدن که جناب وزیر به آن اشاره کردند و به گفته ایشان باعث یک انقلاب خواهد شد منجر به از بین رفتن همین موازی کاری ها می گردد. اگر سازمان زمین شناسی و ایمیدرو مشخص باشد که هر کدام در چه زمینه ای تمرکز کنند. 

ایمیدرو کارش نوسازی و توسعه معادن کشور است و باید در ساخت دستگاه و ماشین آلات حفاری در داخل کشور سرمایه گذاری کند. من معتقدم ما دانش این کار و تکنولوژی آن را در داخل کشور داریم. 

یعنی می فرمایید به صورت سخت افزاری فعالیت کند؟

به نظر من بودجه را به ساخت ماشین آلات تخصیص دهد. حفار با دانش تربیت شود ما در حال حاضر حفار با مدرک فوق لیسانس معدن داریم و بالاترین دانش را در صنعت حفاری دارد اما به تعداد انگشتان دست ها هم نمیرسند و این نیازبه سرمایه گذاری و توسعه دارد. ما نیاز به دستگاه های حفاری به روز داریم تا با بهره کم کمک به نوسازی ماشین آلات اکتشافی شود. ایمیدرو باید در این زمینه حضور یابد. نوسازی ناوگان حفاری با جدیدترین دستگاه های ژئوفیزیک به روز دنیا را انجام دهد.

بورس کردن افراد در خارج از کشور برای تحصیل و وارد کردن این دانش به داخل کشور، در بحث حفاری نیز می تواند بسیار کمک کند. 

می توان با نوسازی، گسترش و توسعه این امر را بهبود بخشید. تا به امروز چه در بخش خصوصی و چه دولتی نگاه توسعه محور نبوده است. 

بخش خصوصی انتظار دارد در کمترین زمان ممکن ماده معدنی ارزشمند را به دست آورده و بفروشد و به سود خود دست یابد و بخش دولتی به اشتغال اهمیت می دهد و تعداد افرادی که در معادن شاغل می شوند. این نگاه اشتباهی است ما نیاز به نگاه توسعه ای داریم. ما باید به افزایش ذخایر اهمیت دهیم وقتی این امر تحقق یابد مثل ذخایر طلا  که باعث می شود بانک مرکزی ما از ارزش و اعتبار بالاتری برخوردار شود. 

مانند ارزشی که به ذخایر نفت داده می شود نفت و گاز نیز مواد معدنی هستند منتها نفت و گاز سوختنی هستند و دیگر مواد معدنی سوختنی نیستند. ما به همان میزان اهمیت نداده ایم و سرمایه گذاری در امر اکتشاف و توسعه معادن نکرده و فرهنگ آن را ایجاد نکرده ایم و خط مشی توسعه محور نداشته ایم.  

آقای دکتر از نظر شما اکتشاف هزینه است یا سرمایه گذاری؟ با اکتشاف تولید با امید بیشتری به روند خود ادامه می دهد؟

 به نظر من معدن استارتاپ است یعنی در یک استارتاپ شما کاری را شروع می کنید که می دانید ریسک بالایی دربه نتیجه رسیدن یا نرسیدن آن وجود دارد واکتشاف یعنی همین. 

در تمام دنیا نیز این موضوع طبیعی است. جاهایی اکتشاف می کنند و به نتیجه می رسند و یا نمی رسند. همینکه شما جایی را اکتشاف کنید و از میزان ذخایر و یا عدم وجود ماده معدنی مطمئن می شوید خود دستاورد بزرگی است. اگر ماده معدنی وجود نداشت به سراغ بلوک بعدی می روید و با اطمینان خاطر آن را کنار می گذارید. اگر ماده معدنی وجود داشته باشد کارخانه ایجاد می شود و افرادی مشغول می شوند. 

همواره تاسیس کارخانه در کنار منابع مس با تردید همراه است که آیا معدن ذخایر کافی دارد یا خیر. معادن بزرگ مقیاس ما صرفا دولتی شده است اما اگر کمک شود بخش خصوصی می تواند معادن بزرگ مقیاس را نیز داشته باشد و یا با تجمیع معادن کوچک مقیاس کارخانه ای تاسیس شود و از آنها بهره برداری گردد.

سخن آخر؟

می خواهم در مورد بخش معدن بگویم. ما در صنعت شهرک های صنعتی داریم اما می توانیم در بخش هایی دهکده های معدنی داشته باشیم. در جاهایی مثل طبس روستا یا شهر کوچک و در  اطراف آن معادن زیادی وجود دارد. تامین زیر ساخت این دهکده های معدنی و کمک به معدنکاران برای کار در آن مناطق از وظایف دولت است به این صورت معدنکار می تواند نگاه توسعه محور داشته باشد. معدن کار نمی تواند به محض ورود به یک منطقه شروع به ساخت زیرساخت ها کند. 

ما بعد از وارد شدن به منطقه ای وارد پروسه طولانی بروکراسی اداری و تعامل استان و کشوری و دریافت مجوزات و زیر ساخت ها و نهایتا تامین آب و برق و جاده می شویم و طول پروسه رسیدن به زمان برداشت وسوددهی بسیار زیاد است و سرمایه گذاری که انتظار دارد در مدت کوتاه به سود خود برسد دلسرد می گردد. 

امیدواریم که بتوانیم چند قدم در این راستا برداریم و کشور رابه سمت یک کشور معدنی و نه صنعتی و یا نفتی ببریم و نگاهی معدنی را که از مجلس و دولت آغاز تا مسوولین و دیگر فعالان می رسد، بسازیم.

گفت و گو از علیرضا جعفری نژاد